Innhald

Tenk gjennom kva du treng liggjeunderlaget til, før du kjøper.

Eit varmt liggjeunderlag er viktigare enn ein veldig varm sovepose. Årsaka er at liggjeunderlaget tek opp langt meir kulde frå bakken enn det soveposen kan gjere frå lufta. Soveposen har ingen effekt der du ligg på han, sidan isolasjonen blir klemd flatt. All varme under deg må altså komme frå isoleringa i liggjeunderlaget.

Kvaliteten til liggjeunderlaga handlar først og fremst om isoleringsevna – som altså fortel noko om evna liggjeunderlaget har til å halde deg varm. Isoleringsevna blir oppgitt i ein R-verdi. Her er ein tabell som viser R-verdiar overført til kva temperaturar dei fungerer i:

På kalde vinterturar kan det lønne seg å kombinere fleire liggjeunderlag. Då kan du enkelt leggje saman R-verdiane for å få rett verdi. To underlag på 1,5 får altså ein R-verdi på 3, som fungerer på rundt 3–4 minusgrader.

Det finst hovudsakleg tre typar liggjeunderlag: skumunderlag, sjølvoppblåsbare og oppblåsbare.

Det går òg an å bruke reinsdyrskinn som liggjeunderlag.

Om du berre skal ha eitt underlag, er dette typen du skal ha. Skumunderlag toler mykje og er billige og lette å reingjere. Det finst ein del ulike variantar, både heilt flate og underlag med former, som gir meir isolasjonsevne. Fordelen med skumunderlag er at dei ikkje kan punktere, og at dei toler å få ein god del skadar utan å miste isoleringsevne. Skumunderlaga fungerer fint under alle forhold, men kan bli litt i snauaste laget når det blir kaldt. Då må du kombinere fleire.

Desse liggjeunderlaga har ein ventil som gjer at dei kan ekspandere og blåse seg opp sjølve. Dei har ofte ein låg pris, men er typisk ganske tunge i forhold til isoleringsverdien.

Reinskinn er eit naturprodukt med god isoleringsevne. Dette kjem av dei hòle, stive håra til reinsdyret, som gjer at isoleringsevna til pelsen blir halden oppe. Dei har ein R-verdi på rundt 4 og har god breidd. Dei er som regel litt korte i lengda, så dei fungerer best som eit supplement til eit skumunderlag. Reinskinn er eit godt val om vi skal sove i gapahuk framfor bål vinterstid. Dei mest haldbare reinskinna til utebruk er skinn som berre er tørka. Ulempa med desse er at dei gjerne luktar meir av dyr. Garva skinn luktar ikkje, men slepper håra svært lett og har dermed kort haldbarheit. Tørka reinskinn er ikkje spesielt tunge, men dei er store og upraktiske i pakkstorleik. Dermed passar dei best på pulken vinterstid.

Tekst

Bjørn Henrik Stavdal Johansen og Gina Wigestrand, Snuitide (2021)