Innhald

• Kva bør du tenkje på når du skal velje sekk?
• Pakkrammesekker og anatomiske sekker
• Pakkrammesekker
• Anatomiske sekker
• Dagstursekk (ca. 30–50 liter)
• Vandresekk (ca. 50–80 liter)
• Langtursekk (ca. 80–130 liter)

Kva bør du tenkje på når du skal velje sekk?

Først og fremst er det viktig å tenkje på tre ting:

• Sekken må passe deg.
• Beresystemet må kunne tilpassast kroppen din og tole vekta du skal bere.
• Storleiken på sekken skal passe lengda på turen og mengda bagasje.

Same kva slags sekk du treng, så er det viktig å finne ein sekk som passar akkurat deg og dine behov! Det er med tursekker som det er med sko – dei må passe til personen dei skal sitje på. Prøv derfor alltid sekken på i butikken med vekt oppi før du kjøper.

Pakkrammesekker og anatomiske sekker

Det finst to typar sekker på marknaden: pakkrammesekker og anatomiske sekker.

Hovudforskjellen er at pakkrammesekker har eit kraftig beresystem i metall og toler mykje vekt, medan anatomiske sekker er lettare og har fleire justeringsmoglegheiter.

Pakkrammesekker

Pakkrammesekker er oftast anten store og tunge sekker som rommar 70–150 liter og veg 4–5 kg i eigenvekt, eller mindre jaktsekker med ei integrert stolløysing. Du kan som regel fjerne sekkeposen og bruke berre beresystemet og ramma for å bere uhandterlege ting som felte dyr, ved eller vasskanner, og sekkene toler ofte ei vektbelastning på godt over 35 kg.

Anatomiske sekker

Denne typen sekker har fleire justeringsmoglegheiter, er lettare og sit betre på ryggen enn pakkrammesekker, men dei krev meir gjennomtenkt pakking (vektfordeling) og er generelt klammare på ryggen. Dei har gjerne ei integrert ramme i lettmetall eller plast i form av skjener eller plater, og dei største sekkene, 70–120 liter og 2–4 kg, klarer stort sett 25–35 kg utan for mykje ubehag for brukaren. Det finst svært spesialiserte modellar frå mange produsentar på marknaden, og det er store variasjonar i alt frå skumkvalitetar i beresystemet og justeringsmoglegheiter av brystreimar til vasstettleik og glidelåstypar. Fleire produsentar kjem med eigne damemodellar, med kortare ryggstykke, skulderstroppar som er festa smalare øvst og går tidlegare ut til sidene, og hoftebelte tilpassa ei breiare hofte.

For å tilpasse sekken losnar du først alle stroppar. Med sekken på ryggen festar du hoftebeltet i rett posisjon, omtrent på hoftekammen. Juster skulderstroppane opp eller ned, og stram dei slik at dei følgjer bogen til skuldra og belastar jamt på oversida og framsida av skuldrene. Stram toppstrammarane, og eventuelt sidestrammarane på hoftebeltet, for å dra sekkeposen nærmare kroppen og gi auka stabilitet. Dersom sekken ikkje er full, bør han ha tilstrekkeleg med kompresjonsreimar i sidene for å trekkje vekta nærmare ryggen.

Dagstursekk (ca. 30–50 liter)

Dagsturar kan vere alt frå ein rusletur i nabolaget til ein luftig topptur i Jotunheimen. Denne variasjonen gjer at ein dagstursekk ideelt sett bør vere allsidig nok til å passe ei rekkje ulike aktivitetar.

Storleik

Ein god dagstursekk bør ideelt liggje på rundt 30–50 liter. Det er betre med ein sekk som kan brukast til ulike aktivitetar, enn å ha éin sekk for kvar aktivitet.

Komprimering og utviding

Sidan dagstursekken er ein sekk du bruker i mange ulike situasjonar, vil du oppleve at han ikkje alltid blir fylt opp. Det kan innebere at sekken heng som ei slapp lefse på ryggen. Skal du unngå dette, må sekken ha gode komprimeringsmoglegheiter, slik at han blir stramma godt opp sjølv om han har lite innhald. Andre gonger merkar du gjerne at sekken blir fylt til randa. For å få med deg det du treng i desse tilfella, er det svært nyttig med eit lok som kan hevast – altså at loket ikkje er sydd fast i sekken, men festa med reimar som kan slakkast i alle kantar. Dette gjer dagstursekken såpass anvendeleg at han òg kan brukast på hytte-til-hytte-turar.

Beresystem

Sjølv ein dagstursekk vil kjennast tung på lange turar på fjell og vidde. Derfor er det viktig med eit godt beresystem. Godt polstra skulderreimar og eit kraftig hoftebelte, med gode justeringsmoglegheiter, utgjer forskjellen på ein vond og ein god dagstursekk.

Andre detaljar

Ytre lommer og moglegheiter til å feste utstyr er viktig på ein allsidig dagstursekk. Sjå etter feste for ishakke, stavar eller fiskestong og lommer med plass til regnklede og vassflaske.

Vandresekk (ca. 50–80 liter)

Dette er sekkene dei fleste vil greie seg med.

Med vandresekker meiner vi større sekker for overnattingsturar på opptil ei veke i sommarhalvåret. Ein vandresekk må romme grunnutrustinga for overnatting, i tillegg til mat og eventuell brensel. Når sekken rommar meir, aukar krava til berekomfort.

Storleik

Denne sekken må romme grunnutrustinga for overnatting, i tillegg til mat og eventuell brensel. Sekken bør romme 60–80 liter. Ofte ser vi at damesekkene er mindre enn herresekkene – sjølv om kvinner gjennomsnittleg treng varmare sovepose og klede enn menn, noko som aukar volumet i oppakninga drastisk.

Komprimering og utviding

Også her er komprimeringsmoglegheiter viktig. Variasjonen i oppakninga i desse sekkene dreier seg som regel om forbruksvarer som mat og brensel. På ein veketur vil dette ta mindre og mindre plass. Dermed treng vi å kunne komprimere sekken for å få oppakninga tettast mogleg mot ryggen. Eit lok som kan hevast, er òg viktig på vandresekkene. Under loket har vi gjerne liggjeunderlag og/eller telt.

Beresystem

Når vekta på sekken aukar, trengst eit betre beresystem. Skulderreim og hoftebelte skal vere godt polstra og vere lette å stille inn. Det er eit pluss om rygglengda og breidda mellom skulderreimane kan stillast inn. Sekken bør vere avstiva i ryggen for å gi auka støtte.

Andre detaljar

Større ytre lommer på sider, front og topplok er spesielt praktisk. Du vil gjerne kunne fikse lunsjmat, kle på deg ei tørr trøye og regntøy eller fylle vassflaska utan å måtte hente noko i hovudrommet på sekken. Det bør òg vere mogleg å feste gjenstandar som ikkje får plass i sekken, t.d. ei fiskestong.

Langtursekk (ca. 80–130 liter)

På lengre turar der du ikkje kan skaffe ny proviant på vegen, må sekken romme meir. Desse store sekkene får ei høgare eigenvekt på grunn av storleiken og det kraftigare beresystemet.

Storleik

På turar som går over meir enn ei veke, er det sekker på 80–130 liter som blir aktuelle.

Beresystem

I denne storleiksklassen finst det to typar beresystem: anatomisk og pakkramme. Dei anatomiske sekkene er sekker som følgjer rørslene til kroppen. Dette er meir behageleg på lettare sekker, men du vil oppleve det som tyngre å bere når sekken blir skikkeleg tung. Alternativet er pakkrammesekker. Dette er sekker som er heilt avstiva av ei metallramme (beremeis). Pakkrammesekkene har høg eigenvekt, men er til gjengjeld langt meir stabile å bere. Dei eignar seg spesielt godt for svært tunge bører. Sjølve sekkeposen kan som regel takast av for å bere vilt, vassdunkar eller anna.

For begge beresystema gjeld dei same krava om spesielt kraftige og polstra skulderreimar og hoftebelte.

Andre detaljar

På desse sekkene er det svært praktisk å kunne gjere om loket eller sidelommene til dagstursekker. Dette gir større fleksibilitet når ein ligg i camp og ønskjer å ta dagsturar derfrå.

Tekst og bilete: Bjørn Henrik Stavdal Johansen, Snuitide (2022)