Innhald
Å overnatte i snøhòle har redda mange som har blitt overraska av uvêr. Det er derfor nyttig å kunne grave seg ned i snøen, samtidig som det er ein spennande aktivitet. Det å grave i snø er òg ein våt aktivitet. Hugs derfor vasstette klede og helst fotposar når du grev.
Du treng: spade, søkjestong, fotposar, liggjeunderlag (helst to) og sovepose, helst vintersovepose eller to tresesongsposar.
Tips til bygging i snø
Tipsa er henta frå boka Sove ute (Marius Nergård Pettersen, 2021).
- Sjekk snømengda.
- Bruk ei søkjestong til å sjekke kor mykje snø det er.
- Du bør kunne grave deg minst 3 meter inn (snøhòle) eller 1,5–2 meter ned (kantgrop).
- Bruk ein god snøspade.
- Gå for kvalitet i aluminium, gjerne med skaft som kan forlengjast.
- Du kan gjerne òg ha med snøsag eller isoleringskniv.
- Grav smart.
- Ikkje grav for stort – det er meir arbeid og blir fortare kaldt i ei stor hòle.
- Fordel arbeidet og byt på dei tyngste oppgåvene.
- Kle deg lett – med skalklede ytst så du ikkje blir så våt.
- Ha eit tørt skift til du er ferdig med gravinga.
- Hugs på tryggleiken.
- Grav ikkje i skavlar høgare enn 5 meter på grunn av fare for skred.
- Sjekk kvaliteten på snøen.
- Veldig lett snø inneheld mykje luft og vil søkke mykje saman.
- Det er lurt å ha ein person utanfor hòla i tilfelle ho rasar saman.
- Hugs på oksygentilførsel.
- Stikk gjerne ein stav gjennom opninga ved inngangen for å sikre lufting.
- Det er auka fare for kolosforgifting ved bruk av primus inne i hòla – luft derfor godt om du vel å fyre inne.
- Ha alltid ein spade inne i hòla så du kan grave deg ut dersom inngangen føykjer igjen.
- Merk gjerne taket med ski og tau, slik at ingen trør på taket.
- Set av god tid til graving.
- Det går fort tre timar på ei snøhòle.
- Tenk på arkitekturen til hòla.
- Ha tjukke nok veggar – minst ein halv meter.
- Bruk skistavar eller greiner til å sjekke kor tjukke dei er.
- Lag eit bogeforma tak.
- Eit bogeforma tak er sterkare og søkk dermed mindre enn eit flatt tak.
- Hugs jamn overflate i taket, slik at det ikkje dryp.
- Lag sengebriskar (der du søv) høgare enn golvet.
- Helst bør dei liggje høgare enn inngangen til hòla.
- Sidan varm luft stig og kald luft søkk, vil det då bli varmare.
Flatmarksgrop/kantgrop
Snøhòle
Iglo
Snøklokke (quinzee)
Snøklokke er å føretrekkje der det er lite snø og det ikkje går å lage iglo, kantgrop, snøhòle eller liknande (Horgen, 2010). Denne snøhytta er ei mindre kjend overnattingsform som stammar frå Nord-Amerika (Pettersen, 2020).
Framgangsmåte for å byggje snøklokke:
- Finn eit flatt område med mest mogleg snø.
- Lag ein sirkel der snøklokka skal vere, og hent snø frå utsida av sirkelen.
- Kast snøen inn i sirkelen som skal bli snøklokka. Jo meir snø som kjem inn i midten, dess større kan snøklokka bli.
- Etter kvart som snøhaugen blir større, må éin eller fleire stå på snøhaugen og trakke, slik at snøen blir fast og snøkrystallane bind seg saman.
- Når haugen med snø er stor nok og godt trampa, bruker du skistavar eller pinnar og stikk desse 20–30 cm ned i snøen. Jo lausare snøen er, dess lenger inn må du stikke pinnane. Pinnane markerer kor langt ut du kan grave når du skal hòle ut snøhaugen innanfrå.
- Vent til snøhòla får sett seg. Snøen må binde seg godt saman, slik at haugen ikkje rasar saman når han blir graven ut. Er det over ti minus, kan det ta fleire dagar. Er det eit par minus, trengst berre nokre timar.
- Grav dykk inn frå kvar dykkar ende, inn mot midten. Det er viktig å grave seg inn under bakkenivå for å få laga kuldelås. Inne i midten grev de ut mot kantane til de treffer enden av pinnane de har sett inn på førehand. Lag benker til å sove på som ligg høgare enn toppen av inngangen.
- Tett den eine inngangen, slik at ikkje så mykje kald luft utanfrå kjem inn (Horgen, 2010).
- Til tre personar må haugen med snø vere ca. 5-6 meter i diameter og ca. 1,5–2 meter høg (Horgen, 2010).
Overnatting
Tips til vinterovernatting (nynorsk)
Utstyr til overnatting ute
Varmekjelder til matlaging (nynorsk)
Tak over hovudet
Tilgjengelege hytter i Norge (nynorsk)
Tekst: Gina Wigestrand, Snuitide (2021)