Hovudskadar kan typisk oppstå ved steinsprang eller fallulukker i fjellet. Dei kan òg skje ved stupeulukker og i trafikkulukker.
Alvorsgrada kan variere frå ei lita bløding frå eit overflatisk skrubbsår til livstruande indre bløding. Dette er det du bør tenkje på dersom ein i turfølgjet har skadd hovudet:
Dersom den skadde er vaken:
- Hugs førstehjelpstriangelet: pust – bløding – varme.
- Spør om den skadde kan hugse kva som skjedde.
- Undersøk om den skadde har vore bevisstlaus, og i så fall kor lenge.
Dersom du finn teikn til alvorleg hovudskade, må 113 varslast med ein gong.
Dersom den skadde har sår i hovudbotnen, bør dette reinsast og bandasjerast. Dette gjeld uavhengig av om såret framleis blør eller ikkje.
Teikn på alvorleg hovudskade er
- at den skadde er bevisstlaus eller har vore bevisstlaus i fleire minutt
- at den skadde har vore bevisstlaus, har vakna opp igjen og seinare får redusert bevisstheit
- at den skadde har aukande hovudpine
- at du finn eit ope sår i hovudbotnen
- at du kjenner brot eller deformitet i hovudskallen
- at det kjem blod eller væske frå øyra, nasen eller munnen til den skadde
- at den skadde ser dobbelt eller uskarpt
- at den skadde har blåmerke rundt auga og bak øyra
- at den skadde har ustø gonge
(Kjelde: Fauske & Bruland, 2019, s. 60–62)
Dersom den skadde ikkje er vaken, hugs:
- Vi sjekkar at den skadde pustar.
- Vi undersøkjer om den skadde har blødingar.
- Vi sørgjer for å forhindre varmetap.
Og vi sørgjer for å varsle 113.
Hugs at personar som er bevisstlause, men pustar normalt, skal liggje i sideleie om mogleg.
