Kort om allemannsretten

• Ein viktig føresetnad for allemannsretten er at ein opptrer på ein omsynsfull måte i naturen.
• Vi kan bruke utmarka gratis, uavhengig av kven som er grunneigar.
• NB! Ferdselsretten gjeld berre umotorisert ferdsel.
• Vi skal opptre omsynsfullt overfor både naturen og folk vi møter på.
• Sporlaus ferdsel betyr at vi ryddar opp etter oss, og er eit døme på å vere omsynsfull.
• Allemannsretten er nedfelt i friluftslova og gjeld i heile Noreg.

Informasjonsvideo om allemannsretten

På naturens premisser (EP2) - Allemannsretten

Hvor kan du sette camp, er det lov å knekke kvister av trær til bålet, og hvordan gjøre turen helt sporløs?

www.fftv.no

Friluftslova

Friluftslova kom i 1957 og skal sikre oss rett til å ferdast i naturen. Alle har rett til opphald, som telting, bading og rasting, ferdsel og hausting i utmark. Dette er eit gratis fellesgode som gjeld uavhengig av kven som er grunneigar. Ein viktig føresetnad for allemannsretten er at ein opptrer på ein omsynsfull måte i naturen. Med rettane følgjer det også plikter. Du pliktar å rette deg etter føresegnene i friluftslova, noko som vil seie at du skal opptre omsynsfullt overfor både naturen og folk du møter på.

Innmark og utmark

Dette har du lov til

• å ferdast til fots og på ski i utmark
• å ferdast i båt langs kysten og på innsjøar heile året
• å sykle på stiar og vegar
• å ferdast i strandsona – hugs å ta omsyn til hyttefolk/bebuarar i området
• å bevege deg på dyrka mark på vinteren når marka er frosen eller snødekt
• å plukke bær, blomar, sopp og nøtter (avgrensingar på molter gjeld i Nordland, Troms og Finnmark)
• å telte i to døgn same stad utan løyve frå grunneigaren, minst 150 meter frå hytter/hus
• På høgfjellet kan du telte lenger så lenge du openbert ikkje er til sjenanse for nokon.
• å bade i sjø og vatn
• å tenne bål i vinterhalvåret (15.09.–15.04.)
• Du har lov til å tenne bål også når det er bålforbod, så lenge det openbert ikkje kan byrje å brenne, til dømes dersom det ligg snø der du vil tenne bål, har vore mykje nedbør og er vått i terrenget, eller du tenner eit lite bål i strandkanten (Norsk brannvernforening 2021).
• Same når du brenner bål (også utanom bålforbodet), må du sjølv vurdere faren ved å brenne bål. Er du usikker, la heller vere eller kontakt brannvesenet (Norsk brannvernforening 2021).
• å fiske fritt i sjøen
• Barn under 16 år får gratis fiskekort i ferskvatn (med unntak av vassdrag med laks og sjøaure).

Viktige døme på omsyn og avgrensingar

• Ikkje forstyrr dyr og fugl – vis særleg omsyn i yngletida.
• Musikkanlegg skal ikkje vere støyande og til openberr ulempe for andre.
• Skogplantar og tre skal ikkje skadast.
• Ta med søppel heim – hugs sporlaus ferdsel.
• Svaberg skal ikkje øydeleggjast av bålbrenning eller grilling.
• Vis varsemd og tenk nøye igjennom bruk av open flamme uansett årstid.
• Ta spesielt omsyn ved sykling og riding for å unngå ulemper eller skadar på natur.
• Hugs å lukke grinder slik at dyr på beite ikkje rømmer.
• Hund skal haldast under kontroll slik at ikkje folk, husdyr eller vilt blir skremde eller skadde.
• Hugs sporlaus ferdsel, og tenk over konsekvensane av auka belastning og slitasje på naturen når fleire bruker same område.

Reglar i verneområde

• Gina Wigestrand, Snuitide (2021)
• «Oppgaver om allemannsretten»: Anne Budde Erichsen, NDLA, 2019 (CC BY-SA), omarbeidde av Gina Wigestrand, Snuitide (2022)